Op 14 maart 2013 publiceerde het College haar advies over het wetsvoorstel Strafbaarstelling van Illegaal verblijf. Het College gaat vooral in op de gevolgen van het wetsvoorstel voor het recht op medische zorg, onderwijs, en bescherming tegen misdrijven.

Het College voor de Rechten van de Mens adviseert om, indien mocht worden besloten tot invoering van algehele strafbaarheid van onrechtmatig verblijf, in ieder geval de volgende waarborgen op te nemen:

• Strafbaarstelling mag geen feitelijke belemmering vormen om bescherming op grond van het Vluchtelingenverdrag en/of artikel 3 EVRM in te roepen of te verkrijgen. Vreemdelingen die deze bescherming inroepen, dienen van de strafbepaling te worden uitgezonderd.

• Vreemdelingen die om beleidsmatige of feitelijke reden niet uitzetbaar zijn, bijvoorbeeld vanwege ziekte, omdat ze geen reispapieren krijgen van hun land van herkomst of omdat zij staatloos zijn, dienen van de strafbepaling te worden uitgezonderd.

• De feitelijke toegang tot onderwijs voor kinderen wordt gewaarborgd en gefaciliteerd. Dat betekent onder meer er geen sprake mag zijn van aangifteplicht of medeplichtigheid van onderwijsinstellingen en/of docenten.

• De feitelijke toegang tot medische zorg (preventief en curatief, inclusief geestelijke gezondheidszorg en jeugdzorg) wordt gewaarborgd en wordt gefaciliteerd in het belang van de vreemdeling en de volksgezondheid. Dat betekent onder meer dat geen sprake mag zijn van een aangifteplicht of medeplichtigheid van artsen, hulp- en zorginstellingen.

• Er zijn voorzieningen voor het doen van veilige aangifte van misdrijven zonder dat de vreemdeling wordt bestraft vanwege illegaal verblijf of in detentie wordt geplaatst.

• Er is flankerend beleid om (ook) aan vreemdelingen zonder verblijfsstatus bescherming te bieden tegen mensenhandel, uitbuiting en andere misdrijven.

• Vrijheidsontnemende maatregelen worden proportioneel toegepast en in overeenstemming met artikel 5 EVRM.

• De waarborgen van artikel 6 EVRM (recht op eerlijk proces) worden in acht genomen bij strafrechtelijke vervolging van illegaal verblijf.

Tot slot, constateert het College dat in de MvT bij het voorstel niet wordt ingegaan op implicaties voor het welzijn en de ontwikkeling van kinderen van wie de ouders strafrechtelijke vervolging dreigt.

Lees het hele advies hier.